Wednesday, July 26, 2006

تئی چمان
"چمان تئی"
وسیم صادق
کُت منارا توار چمّان تئی
بُرته زردِ کرار چمان تئی
تئی توسیپءَ من ای دولا کنان
لنت بینگ ، بهار چمان تئی
زردِ پهکا شموشته اچ مارا
ءُ کتگ مئی ودار چمان تئی
هو! شرابِ طلب نه بیت مارا
کرته مارا خمار چمان تئی
زلپ چو تهارءُ لنجین شپ
سهر چکین بامسار چمان تئی
مئی ورینان تو چونیا بخش ئی
کت وسیم ءَ را گار چمان تئی

Monday, July 24, 2006

بــــــــيــر
اگان يک بلوچی ءکاری بيران کنگ به بيت ،مردمی جنگ يا کشگ به بيت ،جنوک ءکار بيران کنوک پهلی مه لو تيت گداء آئرءپه بير ء تيار بوگ لوتيت ــبير گيری بلوچانی يک هنچين زهر ناکءبيمناکين کار پدی که ايشی سوب ءبازين مکهين ماتانی رودکين ديدوک بی روکی ءبير ء ميار بوگ انت ،بازين کارانی ارمان گون پران هور بوتگ انت ـــ بازين نوک سورين بانور جنوزامی ءکورهين آسء سهتگ ء بريان بوتگ انت.
سنگ اگان چاتانی بن ءريز انت
کينگ چه مردانی دلء کنذ انت
بير بلوچانی تان دو سد سال ء
لسئين آهـوگ انت دود نتـانيـن
بلوچانی دوستی آسری ييءدر آمدی هون،وهد يکه مات ننکين چک ءمان گوازگء
ناز ينت گرا هنچين شعر ء لولی آن گشيت که آهانی تها جنگ ءبير ءگيش بوءشبين
مان انت ــــ
هما وهد مئيءتئی سهل ء تران بيت
شغـال مـرغ کـسـتانـی شپـان بـيـت!
حـصـارانـی پـلنـگ گـون اشـتران بيت
درو کـيـن گـرگ نگـهبـان پـسان بيـت
اگــــــه مـاهـــــی زرء تـــچــان بــيــت
اگــه پـنبه گـون آچـش هملسان بيت
هما وهـد مئـی تئـی سهل تـران بيت
نیم رحمدل
سهُب شُت انت ، بیگاه شُت انت سُر مگین شپگال ودی
عمر ءِ بهر ی واهگان شُتبهر ی په تو بئی ودی

زندگی ءَ چون مه لیکان چو گنوکی ءِ سبب،
نئی من ءَ زانتی نه زانت تانکه چه وت بوت پدی

کئی وت ءش را عشق گُشتگ کئی وت ءَرا عاشقی
کندتی وت گریتگ یی وت چو وت چو من ءش تهنا کدی

زانگانی زنگ شُشت انت ،زا نتی ءَ کس ءش نزانت
اللّه اللّه درو شمی ءِ شهم که بیتگ ودی

چو گلابی دیدگان بندی مکن مان راهسران
مهر هم بر گشتگین کنت مهروانی بدی

جــــــــــــــــــــــی بـــــــــــلـوچـــــــــستان
جی بلوچستان مئی پاکین دیار جی ترا لکهـ وار مئی پلیّن دگار
اچ هزاران سال تئی نام زندگ انت تان هزاران سال هم پائندگانت
جی بلوچانی شان جه جتگ جی نشانء ا٫سمتانءجه جتگ
جی مئی نوکین دورءنوکین زربشان گون وطن پاکین هر پنچین براسان
جی مراهداروپلّین بنگالی جی سرحد و پنچاب وسندهـ ءشان جی
شورش ءلکهـ وار سلامان ءبزوریت گون کریم امن ءدورتان ءبشانیت
عــــــــــــــبــــــــد
الــکــریــــم شـورش
داکتر علی دوست بلوچ

نئــی تـــو ءنـه اول مـن هــــمـا نشت انت مهر ءنوبت نه زانان کجا
دل ءمـن دیـار انچش آبـاد کــــت تـــرا دات وشـــیءغــــــــم پـــه وتــــــا
زهـیرانی آسءتـان دیـران سچان گـــوزان مـــن کــه وهــدی چــه تئیمیتگء
وتـــا مــن پــول ات دلانــــی تـــها چــتور گــــار کـنت انت ای دنیا مــنا
مروچـــان جــن انــت زنــگءتئـــی کــتگ یــل جـهانـی تـوعشق ءپــــدا
زبان بلوچی
بلوچی مئی وتی شهدین زبان انت شمیم
سروکی است نئی راهءنشان انت گدا هم کاروانسرسر جنان انت
اگر منزل من ءچه بد گمان انت همی آواز چه کوهان رسان انت
بلوچی مئی وتی شهدین زبان انت
نه است تاریخ گون تو نی کتابی پمیشابیت نه گون تو جوابی
فقط است ئی تو ملکی نوابی همی آواز گون روچ ءشپانانت
بلوچی مئی وتی شهدین زبان انت
شمیم وش انت تئی گپ ءدوئین گال همیشن انت قوم پاداتکه جوان سال
روین ایشیءوتی ساه ءچو سنبهال گدا مئی نام مردزندگان انت
بلوچی مئی وتی شهدین زبان انت
(مستاگ)

Saturday, July 22, 2006

توبه کار
ا ے هما زمانگءِ گپ انت که روسءَُ اودءِ رهبندءِ نامءُ توار یان بیمءُ ترس ماں سرجمین دگنیاءَ جکستگ اتءُ چه آئیءِ ترسءَ بازیں سروکانی پاد درهگااتنتءُ دگه بارینے ءِ نکّانی تل چه اودءِ رهبند ساڑاهگا کپتگ اتنت – آماں آسمانءَ شروک وروکیں بالی گرابانی بتیال هم انکلابءِ حال آروکیں سهریں استال لکگااتنتءُ آیاں په وت رژنائیں بانداتی گندگ آئیگاات – هما دهرءِ بے روزگاراں چه یکے رحمان ات – رحمانءِ شپءُ روچ په همے امیتءَ گوزگااتنت که یک روچے کمیونزم مه اوگانستانءَ رواج دیگ بیت – اودءِ پوریاگر چو روسءِ وڈا راج کننتءُ رحمان وت نزّگءِ شهردار نامینگ بیت . په همے لوٹءِ پیلوکنگا هنچنائیں مردم وتی جاهءُ ، آئیءَ نزگءِ مسیتءِ پیژامام هں نه بکشت . برے آئیءِ کلاگءِ گرگا اتءُ برے نمازءُ روچگانی سرا ملائی تنزءُ تیرکت، اوگانستاں ءِ سرکار ملایانی دستءَات گوں گونڈیں ملاءِ اشارهے ءَ رحمانءِ مُچ بندگ بیت انت – بلے آهاں رحمانءِ پت ئیگی اے در گزرکت . همے جهکءَ بوستاں وهد گوزگاات . یک روچی رحماں نادراه بیت – دو سے روچءِ تها ا ے نادراهیءَ کونڈاں ایرآرت- رحمانءَ ماشینے گپت ءُ وتی باورءِ ردا ماں ملکءِ نادراه جاهءَ وت ئے پٹاسگءَ رند درّائنت:
واجه تئی گٹگءَ ڈوکی هست انت.
پیش چه آئی که رحماں ماں دلءَ ملایاں ایر بجنت ءُ دکتراں بساڑائیت ، دکترءَ دیم ترا گوشت:"پهل کں ، مئے گورا پر ے نادراهیءَ دواءُ دزگاه نیست انت.
دکترانی شئورءِ ردا رحمان زنڈتریں نادراه جاهےءِ شوهازءَ سوار بیتءُ دیم په دگه ملکی ءَ رهادگ گپت. اودان هں بے وسیلهے ءِ سوبءَ بیچارگین رحمانءِ درد درمان نه بیت انت - همﮯ ﮈولا آ په بﮯ سوبی نزگ چهر کنگا مجبور بوت – مال نزگءَ میگءِ کماشیﮞ نمازیان آتکءَ آئیءَ شئور دات که آ نماز بکنت ءُ چه کُران پاک ءَ چار آیت تلاوت بکنت – بلکیﮞ همی برکت ءَ هداءَ رهم کت.
رحمانءَ دلءَ پگر کت "منی گوستگیﮟ لیکهءُ باورءُ منی درد نه وارت ، شرتر همیش انت ، اﮮ کماشانی هبراﮞ بگراﮞ ، بلکیﮞ همی برکت چه درداﮞ نجات برسیت"
آدومی روچءَ بامگواهءَ مسیتءَ هازر بیت – وهدے ملاءُ نمازیاﮞ دیت گدا وتی دلان شگر لوڻگا لگت انت که رحماﮞ هداءِ راهءَ آوُرتگ – رحمانءَ ای پهکیﮞ روچ ماﮞ مسیت ءَ هداءَ ذگرءُ منت ءَ گوازینیت، شپءَ وتی لوگءَ چهرے کت – نوﮞ درداﮞ رحمانءِ جان واب ترینتگ ات شپ ءِ وهدیءَ رحماﮞ یک اسپیت ریش کماشےءَ چه وابءَ پاد کت ءُ لهم لهمءَ گوشتی " ای اوستانستان انت ، ادان نی لیکه درد وارت نے که ایمان!!!"
دومی روچ ءَ رحمان ءِ پت آئیءَ په نمازءَ پادکنگءِ واستا آئیءِ کوڻیءَ پترت ، گندیت چه سد رگءَ یک رگے هم نه جنت ، ارسی دراتک انت ءُ دلءَ گوشتی:
" شگر الله! منی چک چه موتءَ پیش توبه کار بیت
."
دل منی


دل منی لوٹ ات کسھے بیاران

دل منی لوٹ ات کسھے بیاران
پہ شما دوست و دلجمین یاران
ھچ مبو ھیران چہ دگنیاے کاران
صبر کتگ تو سیمسر و سالان
''''''''''''''''''''''''''''''''
حالے آتکگ چہ استونے گرندا
درپشناکین استارے سستگ پہ رندا
شادھی روچے آتکگ پہ گوش و کندا
ازگار و سرسبزین بلوچستانے رندا
سرباز، نسکنت و اشارے پد رندا
چہ پھرہ، چھبار و مشکہ بگر تاں سندا
کربان بباتان من پہ نوھانے بچکندا
'''''''''''''''''''''''''''''''''''
سک زانان کہ شما چہ گلا شادان ات
وھد و مدام چہ کندگا بے سار ات
چہ شما لوثان کے اے وڑا بات ات
شکرا چہ اللہ ے قدرتان دار ات
'''''''''''''''''''''''''''''''''
دل منی لوٹیت کسھے بیاران
پہ شما دوست و دلجمین یاران
من مدام وتی بابلے رھچاران
صباہ تاں حد بیگاھا چمچاران
وش کد و بالادین نوھانا بچاران
''''''''''''''''''''''''''''''''''
سدگنج مرچی چہ گلا بال انت
پہ اے داتگین بچ و کسان سالین
گل ھاتون چہ کندگا بار انت
کے پلے ماں لوگی آتکگ ڈولداوین
شاری گوشیت:
مدام سرسبز و شادان باتے
گون وتی ڈیل و بالاد سلامت باتے
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
پری ناز روچے سد برا رہ چار این
کدی اے پلا و گلابا ماں دلا بدارین
چہ کراچی بگر تان سرباز، نسکنت و آشارا
لوگانی تھا کپتگ شور و شارا
ندر ببان من بی بی گوشیت ھین ودمانا
ھیرات پر تو واجہ گوشیت بار بارا
ماتی چہ گلا چوش کہ گلزارا
ماھکان کولیگ انت دم پہ سارا
'''''''''''''''''''''''''''''''''
ھر روچ و دمان شاد و کندان باتے
چہ ‏‏غم و اندوھان در امان باتے
سرسبز و منیران باتے گون بچا
زندے مرادان گون ھمراہ باتے
دادے وشوکین ھدا داتے

باھیان سربازی
عبدوک کزوری

بلوچستانا من وتی دوست داران

دوست داران من دوست داران
بلوچستانا من وتی دوست داران

دوست داران دوست داران
راجا من وتی دوست داران

گون ارسانی ترمپ نام تئے لکتگ
دوست داران من ترا دوست داران
بلوچستانا من وتی دوست داران

کنان ات آبات و وت واجه بلوچستان
دوست داران من ترا دوست داران

گندان وابا من هر شپ بلوچستان
دوست داران من ترا دوست داران

گون ارسانی ترمپ نام تئی لکتگ
بلوچ راجا من وتی دوست داران
در ملکیئے زند بلی سرجم نه انت
راج سلامت ببیت منا هچ گم نه انت
دوست داران من دوست داران
بلوچستانا من وتی دوست داران

Sunday, July 16, 2006

Boowag ay yak bizaant-ey
"A meaning of Existentialism"
A poem by Malek Towghi

I had composed this poem in September 1993 in East Lansing, Michigan, U.S.A.. Along with a long footnote about the Baloch martyrs and other sufferers for the Baloch cause mentioned in the poem, it was published soon thereafter in Monthly Labzaank or Monthly Balochi or both. I will find the exact date if someone is interested.

ZIND AY GWAAZEYNAG ... AZAAB-EY

U BALAY ZIND-AA-U-RAND HAM ...

HICH-CHIY INT U NEYSTIY INT !


NOON KI CHUSH-INT,

BYAA BIKASH-SH-I'N EY AZAABAA'N,

CHO *JAMAAL KHAN U *WALIY MAHMAD,

CHO DURREY'N *SABZAL-AA,

U CHO *MASTIY KHAN,

U *NAWROZ AY YALEY'N PUSSAG:

*BAT'EY KHAAN-AA, U MIYREY'N *BHAAWAL-AA ...

CHO *RASOOL U CHO *HAMIYD U *SHEYRO-AA

YAA CHO DURREY'N SHERA-ZAALEY'N ....

SHAHNAWIYSEY'N *GAWHAR-AY MIYREY'N PIT-AA:

*GULKHAAN NASIYR-AA:

BEY-ZUBAANAAN-IY ZUBAAN U RAHBAR U

SAR-SHAA-IR-AA.

YAA CHO DARD-WAAR-EY'N , ABAD-MAANEY'N

BALOCHIY SHAA-IR U AMMAA MURIYDAN-IY

MURAADEY'N *SAAHIR-AA.



BYAA BIKASH-SH-UN EY AZAABAA'N,

PA GULEY'N BAANDAAT-EY-AA:

PA WATIY DURDAANAGEY'N BACH-CHAA'N,

U MAAHEY'N DUTTAGAA'N ....

PA YALEY'N BACH-CHAAN-IY

SAWLEY'N PUSSAGAA'N,

U AMULLY'N DUTTAGAAN-IY DUTTAAA'N.



MAN NABOOTAA'N, TAW BIBAY,

DUTTAG MANIY, BACH-CHIY MANIY ...

MAN NABOOTAA'N (KI) TAW BIBAY !

MAA NAMAAN-I'N,

BALAY ZIND MAANIYT TAA ABAD;

U BALOCH AY ZAHG, BANIY AADAM

PA WAT

WAT-MASTIRIY U

SHAADIHIY U ZAANT-AY BAHISHT-EY

JOR' KANT ... AAKHIR-SAR-AA ...

MA HAMEY DUNYAA,

HAMEY KIRR U GWA-AA ...

KI DIGAR RAAH- EY

ABEYD ACH EY BAHISHT-AA

NEYST KAS-AA.

AA DIGAR RAAH

HICH-CHIY INT U NEYSTIY INT.
بؤگء یک بزانتے
ملک طوقی (ستمبر 1993)
زندء گوازینگ عزابے
و بلے زندا ورند ھم
ھچّی انت و نیستی انت!
نوں کہ چش انت،
بیا بکشّیں اے عزاباں،
چؤ جلال خان و علی محمد،
چؤ درّیں سبزل آ،
و چؤ مستی خان ،
و نوروزء یلیں پسّگ :
بٹّے خان آ، و میریں بھاول آ،
چؤ رسول و چؤ حمید و شیرو آ
یا چؤ درّیں شیر زالیں۔۔۔۔
شھنویسیں گوھرء میریں پت آ:
گلخان بصیر آ:
بے زبانانی زبان و رھبر و
سر شاعر آ ۔
یا چؤ دردواریں ، ابد مانیں
بلوچیں شاعر و امّا مریدانی
مرادیں ساحر آ۔
بیا ببکشوں اے عزاباں،
پہ گلیں بانداتے آ:
پہ وتی دردانگیں بچّاں،
و پہ وتی ماھیں دتّگاں۔۔۔
و پہ بچّانی سولیں پسّگاں،
و پہ املّیں دتّگانی دتّگاں۔
من نبوتاں، تو ببے،
دتّگ منی، بچّیگ منی۔۔۔
من نبوتاں (کہ) تو ببے!
ما نہ مانیں،
بلے زند مانیت تا ابد؛
و بلوچء زھگ؛ بنی آدم،
پہ وت
وتمستری و شادھی و زانتء بھشتے جؤڑ کنت۔۔۔
آخر سرا۔۔۔۔
ماں ھمے دنیا،
ھمے کرّ و گؤرا۔۔۔
کہ دگہ راھے ابید چہ اے بھشت آ
نیست کس آ۔
آ دگہ راہ!
ھچّی انت و نیستی انت۔

Saturday, July 15, 2006

استون


اشعار بلوچی

صبا دشتياري
ساد مهرءِ كه گئّـ ءَ تاب كتگ
وت وتي زندگي غذاب كتگ
درستين دروشمان بگندان چون
هركسءَ ديم صد نقاب كتگ
ما كه مرگءَ مراهي گون كنين
ما را رنجان چو سر متاب كتگ
نون سواليگ ئي كه سوال به بنت
توكدي جست مئي جواب كتگ؟
راه ءُ رنگراهي يكيءَ در چن!
روچي يك دابي تو كه واب كتگ
اي مرا مَنگه مئي شاه زندءِ
ما كدي نشتگ زر حساب كتگ؟
بزگين راج اي شدءَ مَرگ انت
شاعري زُرْتگ تو شراب كتگ
اي مني «ئهيكه» آتئي «ئهيكه»
ئيكان نوك انقلاب كتگ
كنئگيس دهر كئي بزانت صبا!
گون چين مشكلات گلاب كتگ
ادريس درازهي
بي داه انت بلوچ بي وارءَ
جهه سّرايت دپءِ كوكارءَ
دادبكش اين مريد دادي دنت
ميرين چاكرءَ جشتارءَ
براتءِ ساه گرانت آهيندگ
چو كه نيش جن اين سياههارءَ
چمّي داشتگ انت چم كئ‍ ءَ
راجاني دگي دربارءَ
ادريس اي كشار نمبءَ بورت
كسمت دان دگي توم كارء
آدم بي خاصيت / نه از حق خود دفاع مي كند و نه از حق ديگران / بي غيرت /
بي داه انت
جهه سرّايت : جا خوردن
جشتار : نامزد
ادريس درازهي
مه بو مّيرين بلوچ دلگير
پروش پُهّل ءُ بسند زنجير پاره كن
مه كن دزمئـ كورآسءَ در تاريكي گشتن
سرءَ سك انت تئي هپتير
بگر بيرءَ اي ديرين ءَ
تئي نام انت بلوچ بيرگير
زهيد يگ انت پدءُ سنگر
به مد پيشي ودءَ اءُمد
كه زهر چكيّيت بروئان تئي
مدام جنگام به پوشش تبر
كلام الله تئي پاسپان
ا ُ شاهين كاردات دزگير
ادريس درازهيآهوگان گردگ مان تلّان ، شانتلان آواز شمشت
چو ءبروئان زان ءِ بندگ ، كُهه جنكان ناز شمت
داد بكشي ميرءَُ سردار ، شهرءِ مردم راهءُ رهبند
كبرءُ ازرائيل و محشر، مولئي ان واز شمشت
پنيت ءُ پتلون انت كپل ئاب انگريزي گپءُ گال
ماوتي مات مكران ءِ ، پيش ءُ پُركءُ داز شمشت
سرشپاني جّيءُ گوازي ، روچ گردگ په شكاران
چاپءُ دركئـ ناچي آن، سازگران وتي ساز شمست
چشم دارگ ماهكانان جودءِ گرمين پادبرمشان
گران ءُ گرانازين جنان ، مردءِ وتي ، همباز شمشت
تو اگان منّءِ نه منءِ اي گپءَ گپءَ ادريس بزان
اي جهان ءَ تئي ودين پيرءُ ورنا باز شمشت

Friday, July 14, 2006